به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ بی‌شک انجل از ماهیان شناخته شده و بسیار محبوب در آکواریم است، ماهی آرام و زیبا که علاقمندان بسیاری دارد. این ماهی در الگوی رنگی متنوعی به چشم می‌خورد که از مهم‌ترین آنها ابروباد، کوی، مشکی یا سفید و غیره می‌باشد.
ماهی انجل از خانواده سیکیلید‌ها بوده و برای تکثیر این ماهی جذاب وزیبا در ابتدا نیاز به پیش مولدین مناسب از نظر فرم بدن، رنگ، کشیدگی باله پشتی و همچنین از نظرتغذیه (باید به ماهیانی که برای تکثیر نگهداری کرد به طور ویژه رسیدگی شود) داریم که برای این منظور معمولاً ۱۰ تا ۱۵ عدد ماهی آماده را در یک آکواریوم ۴۰*۴۰*۱۰۰ در کنار هم قرار می‌دهیم تا همسر گزینی به اختیار ماهیان انجام شود.
توجه داشته باشید که انجل‌های باله بلند بیشتر مورد پسند بازار خواهد بود پس برای مولدگیری سعی در انتخاب انجل با باله‌های بلند می‌کنیم.
معمولاً مولدین حدودا ۱۰ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد که بالغ شوند و شاید در زیر این زمان نیز به بلوغ برسند که حدودا ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر می‌شوند. در این هنگام روزانه با غذاهای مقوی روزی ۳ بار غذادهی می‌شوند و مرتب آب آکواریوم آنها را سیفون می‌کنیم آب سالم و تازه ماهیان را تحریک به تخمریزی می‌کند.
تعیین جنسیت انجل‌ها برای مبتدیان کمی مشکل است ولی معمولاً نر و ماده‌ها از روش زیر قابل تشخیص است.
نرها
– روی سر خود قوز بزرگتری دارند.
– نرها جلوی سرشان پهن‌تر است.
– بدن بزرگتری دارن.
– لوله تخم آنها باریک است.
ماده‌ها
– قوز سر ماده ظریف است.
– ماده‌ها جلوی سرشان باریکتر است.
– بدن کوچکتری دارن.
–لوله تخم آنها کلفت‌تر از نرها است.
به هرحال برای تکثیر موفق این ماهی بهتر است ماهی‌ها در گله جفت بخورند یعنی همسر گزینی در گله باشد و ماهی‌ها به انتخاب خود جفت انتخاب کنند.
این ماهی قلمروطلب بوده و بعد از انتخاب مکان مناسب برای تخم‌گذاری (این ماهی در تمامی سطوح صاف می‌تواند تخمریزی داشته باشد روی برگ گیاهان روی شیشه آکواریوم یا شیشه بخاری) شروع به دور کردن ماهیان دیگر از محل انتخابی می‌کنند که امری کاملا طبیعی است.
ماهی نر و ماده همدیگر را انتخاب کرده و محل مناسبی را جهت تخم‌گذاری پیدا می‌کنند و شروع به دور کردن بقیه همنوعان و ماهی‌های دیگر از محل مورد نظر کرده که این نشانه خوبی برای فهمیدن جفت شدن دو ماهی نر و ماده خواهد بود.
اگر ما داخل آکواریوم پیش مولدین یک سنگ مرمر به عرض ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر و طول ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر به صورت عمودی و کمی شیب دار قرار دهیم مطمئن باشید که مولدین برای تخمریزی این محل را انتخاب می‌کنند، همان‌طور که توضیح خواهم داد بهترین مکان برای تخمریزی این ماهی بشمار می‌رود.
می‌توانید بجای سنگ مرمر از یک تکه سرامیک با ابعاد ذکر شده هم استفاده کنید. اگر سرامیک یا سنگ در ابعاد ذکر شده پیدا نکردید می‌توانید کمی بزرگتر یا کوچکتر انتخاب کنید.
بعد از بروز نشانه‌های جفت خوردن که همان قلمروطلبی و تمیز کردن محل تخمریزی و لرزش‌های ماهی است باید هر دو مولد (نرو ماده) را گرفته و به آکواریوم مولدین انتقال دهیم که این آکواریوم بهتر است که یک آکواریوم ۴۰*۴۰*۴۰ باشد این مولدین در این آکواریوم تا پایان تخمریزی به صورت جفت باقی می‌مانند تا مدتی که به وظیفه خود، که همان تخمریزی است نیازی به جدا کردن آنها نمی‌باشد. بعد از مدتی که جفت ما دیگر همانند قبل نتوانست تخمریزی کنند یا به عبارتی مولدین ما پیر و ضعیف شدن که معمولاً به نژاد و تغذیه و رسیدگی به ماهیان بستگی دارد باید این جفت را با یک جفت جوان تعویض کرد.
نکته: دما بین ۲۷ تا ۲۸ بهترین دمای تکثیر خواهد بود.
نکته: سختی آب برای تکثیر این ماهی بین ۵ تا ۸ قابل قبول می‌باشد.
تمیز کردن سنگ تخمریزی نشانه تخم‌گذاری طی چند روز آینده خواهد بود و معمولاً یک تا دو روز قبل از تخمریزی مولدین اقدام به تمیز کردن سنگ تخم‌گذاری خواهند کرد.
در آکواریم تخم‌گذاری نباید شن یا تزئینات قرار دهیم فقط یک فیلتر ابری – شنی که در بحث‌های آینده روش ساخت آن را توضیح خواهم داد و یک تکه سنگ و یا سرامیک که محل تخم‌گذاری بوده و قبلاً به آن اشاره کردم هیچ‌چیز دیگر و یا ماهی دیگری نباید در آن قرار دهیم.
البته وجود ماهیان دیگر از جفت خوردن و تخم‌گذاری ماهی شما جلوگیری نخواهد کرد اما جفت‌ها انرژی زیادی را صرف دور کردن بقیه ماهیان و رقابت با همنوعان خود خواهد کرد.
نکته: اگر مولدین در تانک پیش مولد‌ها اقدام به تخمریزی کردنند بگذارید در کمال آرامش به تخمریزی خود ادامه دهند و بعد از تخمریزی اقدام به جابه جایی ماهیان به تانک مولدین کنید. بعد از انتقال به تانک تخم‌گذاری شروع به تغذیه مولدین با غذای خشک با کیفیت و میکس دل که خود اقدام به ساخت آن کردید کنید.
بعد از گذشت حدودا ۱۵ تا ۲۰ روزمولدین شما اقدام به تخمریزی مجدد می‌کنند. توجه داشته باشید به مولدین غذای زیاد ندهیم و به اندازه‌ای که غذای اضافی در تانک باقی نماند از وارد کردن شوک دمایی –نوری و یا هر استرس دیگری به مولدین خود جدا اجتناب کنید بعد از غذادهی صبر کنید تا ماهی کامل غذا را خورده و بعد از یک ساعت برق‌ها را خاموش کنیم و صبح‌ها بهتر است با نور طبیعی تانک مولدین روشن گردد. از قرار دادن تانک مولدین در معرض آفتاب یا باد کولر و یا محل‌هایی که در آنجا جریان زیاد هوا قرار دارد بپرهیزید. مولدین را در جایی کم رفت و آمد و کم استرس قرار دهید.
بعد از جداسازی مولدین و تخم‌گذاری مجدد آنها در آکواریوم تخم‌گذاری باید بعد از اینکه مولدین کار تخم‌گذاری را به پایان رساندن (حدوداً این کار یک تا دو ساعت به طول می‌انجامد) سنگ تخم‌گذاری را به آکواریوم کوچکتر (هچری) انتقال دهیم و به آب آکواریوم داروی متیلن بلو اضافی کنیم (مقدار دارو باید به حدی باشد که رنگ آب تیره شود) این دارو باعث جلوگیری از قارچ‌زدگی تخم‌ها خواهد شد.
دقت کنید تخم‌های فاسد خیلی خوب قابل تشخیص هستند تخم‌های فاسد در عکس با فلش مشخص شده است.
توجه کنید در صورتی که از این دارو استفاده هم نشود شاید تعداد کمی از تخم‌ها تبدیل به بچه ماهی شوند. در ضمن بعضی از مولدین در صورتی که سنگ تخم‌گذاری،در آکواریوم تخمریزی باقی بماند از تخم‌ها مراقبت می‌کنند.
جدا نکردن سنگ تخم از مولدین و عدم استفاده از دارو متیلن بلو درصد موفقیت شما را بسیار بسیار پایین خواهد آورد به کسانی که دوست دارند رفتار مولدین با بچه ماهی‌ها را ببینند این روش توصیه می‌شود. بعد از اینکه سنگ تخم به آکواریوم هچری انتقال دادیم باید یک شعله هوا با جریان کم برای ایجاد جریان مناسب برای تخم‌ها که به سنگ چسبیده‌اند بگذارید که در عکس طرز قرار گرفتن صحیح آن را می‌بینید.
هچری‌ها بهتر است در ابعاد ۵۰*۲۵*۲۰ (به ترتیب طول، ارتفاع، عرض) ساخته شوند بهتر است در جای که نور کم باشد و دور از جایی قرار گیرند که تبادل حرارتی زیادی نداشته باشد.
نکته: بجای آکواریوم هچری می‌توانند از یک سطل نیز استفاده کنید بهتر است این سطل قرمز نباشد.
بعد از ۳۶ تا ۴۸ ساعت تخم‌های انجل هچ می‌شوند به طوری که از ناحیه سر به سنگ چسبیده و دم خود را تکان می‌دهند که در اصطلاح دم می‌زنند.
بعضی از تولیدکنندگان یک روز بعد از دم زدن تخم‌ها اقدام به جابه جایی لاروها می‌کنند برای این منظور از چند روز قبل اقدام به آماده‌سازی یک آکواریوم ۱۰۰*۴۰*۴۰۰ کرده و یک شعله هوا با جریان کم در آن قرار می‌دهند باید آب داخل این آکواریوم با آب هچری ما مطابق باشد دقت کنید ارتفاع آب نباید بیشتر از ۲۰ الی ۲۵ باشد بعد از آماده‌سازی آکواریوم مذکور لاروها را با یک شلنگ سیفون کرده و به آکواریوم آماده انتقال می‌دهیم. این آکواریوم تا چند روز آینده نیازی به فیلتر ندارد.
بعد از مدت ۶ روز از روز تخم‌گذاری لاروها کیسه زرده را جذب می‌کنند و شروع به شنای آزاد می‌کنند.
بعضی از تولیدکنندگان تخم‌ها را تا تبدیل شدن به بچه ماهی و یک تا دو روز بعد در هچری نگه می‌دارند و در انجا اقدام به غذادهی می‌کنند بعد از این مدت اقدام به جابه‌جایی می‌کنند.
به هرحال بعد از شنای آزاد باید اقدام به تغذیه بچه ماهیان با آرتمیای تازه متولد شده بکنیم که باید از چند روز قبل اقدام به تهیه آن کرده باشیم. باید روزانه سه با ر بچه ماهیان را با نوزاد ارتمیا تغذیه کنیم.
باید به مقداری نوزاد آرتمیا در اختیار بچه ماهیان قرار دهیم که همه آنها را مصرف کنند و چیزی از آن بعد از نیم ساعت باقی نماند دقت کنیم باید کمتر از نیاز هم ریخته نشود. شکم بچه ماهیان بعد از خوردن نوزاد آرتمیا نارنجی شده و پر می‌شود به شکم آنها دقت کنید باید همه آنها شکمی پر و نارنجی داشته باشند. به اندازه مقدار آرتمیا توجه کنید چون نوزاد آرتمیا بعد از چند ساعت در آب شیرین خواهد مرد و به شدت باعث از دست دادن کیفیت آب می‌شود که باعث تلفات بچه ماهیان شما خواهد شد. در صورتی که بیش از حد برای بچه ماهیان آرتمیا ریخته شود باید آب آن را با آب آماده سیفون کنیم.
نکته: بعد از گذشت ۷تا۸ روز بعد از جابه‌جایی بچه ماهیان از هچری باید برای آنها یک فیلتر ابری -شنی آماده کنیم و در آکواریوم آنها قرار دهیم.
بعد از اینکه بچه ماهیان کمی بزرگتر شدند (به اندازه حدودا ۱سانتی‌متر) می‌توان علاوه بر نوزاد آرتمیا از غذای خشک نیز استفاده کرد. هر ۱۰ تا ۱۵ روز باید اقدام به تعویض نصف آب آکواریوم کنیم (بازهم تاکید میکنم آب تعویضی باید آماده باشد) و فیلترها را تمیز کنید. بعد از رسیدن بچه ماهیان به دو ماهگی و سایز یک ونیم بندی می‌توان آرتمیا را از وعده‌های غذایی حذف کنیم.
تخم انجل
دم زدن ماهی انجل
لاروها با کیسه زرده در هچری
شنای افقی در ساعات اولیه بعد از جذب زرده
منبع: انجمن شیلات و آبزی‌پروری ایران (شیلاتی‌ها)