به گزارش «سرویس اطلاعات دارویی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آگاهی از اهمیت مدیریت درد در دامپزشکی در طول دو دهه اخیربه طور قابل توجهی افزایش یافته است. این مسئله که به دلایل پزشکی و اخلاقی به ویژه در سگ و گربه برای کاهش درد بسیارحائز اهمیت است، چه درد ناشی از اعمال جراحی، آسیب حاد و یا بیماری‌های مزمن. خوشبختانه با ایجاد زمینه آگاهی رو به رشد برای کنترل درد در حیوانات، شاهد تولید داروهای کنترل درد با مصرف دامی و استفاده از بسیاری ترکیبات ضد درد دیگر به صورت label Extra هستیم.
ترامادول داروی مخدر و آگونیست سروتونرژیک است که در انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به دلیل شاخص درمانی وسیع و احتمال کمتر وابستگی دارویی در پزشکی و دامپزشکی بسیار محبوب است. با این حال در مورد پتانسیل احتمالی وابستگی دارویی در انسان و اثرات بالینی در سگ‌ها بحث وبررسی در حال انجام است.
ترامادول و گربه‌ها
در گربه‌ها شواهد آزمایشگاهی تقریباً دلگرم‌کننده است. درمطالعات فارماکولوژیک میزان bioavailability و سطح پلاسمایی متابولیت‌های فعال در گربه به اندازه کافی بالا است که تاثیرات ضد دردی داشته باشد. مطالعات آزمایشگاهی باتوجه به تاثیر دارو بر پاسخ به محرکات دردناک (فشار و گرما) و همچنین پتانسیل اثرات ضددردی این دارو در گربه‌ها انجام شده است. علاوه براین، مطالعاتی در زمینه تجویز خوراکی و عضلانی را در کاهش آستانه تحریکات دردناک گرمایی گزارش کرده‌اند. یک مطالعه در زمینه تجویز دوز پائین ترامادول به صورت زیرجلدی انجام شد که تاثیرات محدودی بر تحریکات دردناک فشار و گرما داشت.
به نظر می‌رسد در مطالعات بالینی بر روی گربه‌ها تاثیرات ضددردی واقعی را تا حدودی نشان داده‌اند هرچند محدودیت‌های مشخصی در این مطالعات وجود داشته است. در مقالاتی که بررسی اثرات ترامادول بر روی دردهای پس از جراحی انجام شده، تاثیرات ضددردی بعد از جراحی اواریوهیسترکتومی، کستریشن و اعمال دندانپزشکی گزارش شده است.
ازآنجایی که این مطالعات با تجویز تزریقی دارو، دوزهای متفاوت و روشهای ارزیابی متفاوت میزان درد را ارزیابی کردند، مقایسه آنها یا تعمیم نتایج آنها به مواردی مانند تجویز خوراکی دارو به گربه‌های بیمار یا دیگر شرایط احتمالی، سخت است. برخی ترامادول را با شرایط بدون مصرف ضد درد مقایسه کرده‌اند که روش مناسب و مفیدی برای اندازه‌گیری ارزش این دارو در برنامه مقایسه داروی ضددرد نیست. در مقایسه با سایر داروهای ضد درد یک مطالعه استفاده از ملوکسی کم را بهتر از ترامادول گزارش کرده است ودر مطالعه‌ای دیگر اثر ترامادول بهتر از داروی وداپروفن (خانواده NSAID )بوده است.
تنها مطالعه برای ارزیابی ترامادول خوراکی برای دردهای مزمن در گربه مبتلا به آرتریت مفصلی انجام شد که میزان فعالیت بیشتر بیماران و تاثیرات روانی برای صاحب بیماران را نشان داد. هرچند این مطالعه به میزان زیادی خروج از مطالعه، استفاده از پالسبو به جای کنترل مثبت و گزارش تعداد معنی‌داری عوارض جانبی داشت .به طور کلی، به نظر می‌رسد که تزریق ترامادول احتمالاً مقداری اثرات ضددرد برای دردهای حاد در گربه دارد. و مصرف خوراکی آن می‌تواند اثرات مفیدی برای دردهای مزمن داشته باشد. به دلیل محدویت مقالات در این زمینه نتیجه‌گیری با سطح اطمینان کمی همراه است.
ترامادول و سگ‌ها
مطالعات چشمگیری در زمینه بررسی ترامادول در سگ‌ها انجام شده است. همانطور که همیشه داده‌های منتشر شده باهم یکسان نیستند، اما روند مشخصی در ارتباط با اثربخشی دارو مشهود است. در مطالعات آزمایشگاهی به سختی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که ترامادول خوراکی جذب شده و به متابولیت‌های فعال متابولیزه می‌شود تا بتواند میزان قابل توجهی اثرات ضددردی داشته باشد. درحالی‌که برخی مطالعات جذب و متابولیسم کافی دارو را نشان می‌دهد، بیشتر آنها معتقدند که سگ‌ها مقدار خیلی کمی از متابولیت‌های فعال ترامادول را تولید می‌کنند که به نظر می‌رسد اثرضددردی مطلوب را برای مدت بسیار کوتاهی فراهم می‌کنند. درحالی‌که بسیاری از این مطالعات در روش مصرف، دوز و فرموالسیون دارو با هم متفاوتند، روند مشخص است که به نظر نمی‌رسد جذب و متابولیسم ترامادول در سگ‌ها اثرات بالینی موثری به عنوان ضددرد به ویژه با تجویز خوراکی داشته باشد. مطالعات ارزیابی تجویز وریدی ترامادول و پاسخ به تحریکات گرمایی در سگ‌ها نیزاثر ضددردی بارزی را نشان ندادند.
نتایج اکثر تحقیقات بالینی در زمینه تجویز تزریقی ترامادول خیلی مشخص نیست اما اغلب مطالعات نشان می‌دهد که اثر محدودی دارد. بیشتر این مطالعات ترامادول را با داروهای ضددرد دیگر مقایسه می‌کند. گزارشات بالینی نشان داده است که اثرات ضددردی ترامادول نسبت به بوپرنورفین، متادون، مورفین، تپنتادول و نفپام کمتر است. و نسبت به ملوکسی کم، کتوپروفن و بانامین بیشتر می‌باشد. این مطالعات به صورت قابل توجهی در میزان دوز دارو، روش تجویز، عالئم بالینی، روش ارزیابی درد و استفاده از داروهای ضددرد همزمان با یکدیگر متفاوتند. مطالعات مقایسه‌ای نشان داده است که به نظر نمی‌رسد که ترامادول خوراکی به عنوان ضد درد برای دردهای حاد و مزمن مفید باشد.
بیشتر بدانیم:
راه‌های کاهش درد در سگ سالخورده
معرفی 10 گیاه دارویی برای تسکین درد در سگ (بخش اول)
داروهای بیهوشی حیوانات و روش استفاده آنها
مطلب پایانی
داروی ترامادول متداول در طب دام‌های کوچک و به ویژه در سگ به‌عنوان داروی ضددرد خوراکی استفاده می‌شود. در حالی‌که به نظر می‌رسد این دارو حاشیه ایمنی وسیع و عوارض جانبی کمی دارد، تحقیقات بالینی و شواهد قبلی نشان داده است که به نظر نمی‌رسد این دارو مزایای معنی‌داری در سگ‌ها داشته باشد. حتی فرم تزریقی این دارو مشخص نیست که در سگ‌ها چگونه برای کاهش درد مفید است. این شواهد به اندازه کافی قوی هستند که این دارو نباید به عنوان یک ضددرد تنها و یاخط اول مدیریت درد مورد استفاده قرار گیرند. در گربه‌ها، بیشتراحتمال دارد که ترامادول مفید باشد. مقالات پاراکلینیکی نشان می‌دهد که ترامادول حداقل ممکن است به عنوان یک داروی ضد درد در این‌گونه مناسب باشد. نتایج مطالعات بالینی مختلفند اما تا حدودی ترامادول تزریقی را ترجیح داده‌اند. متاسفانه، تنها مطالعه بر روی ترامادول خوراکی برای درد مزمن در گربه‌ها محدودیت‌هایی در متد انجام مطالعه داشته است که یافته‌های قابل استنادی برای استفاده از این ترکیب فراهم نمی‌کند.
تحقیقات بیشتر در هر دو گونه به توضیح اثرات بالقوه ترامادول کمک می‌کند، اما در این مورد استفاده گسترده از ترامادول خوراکی با شواهد معتبر علمی توجیه نشده است.
تهیه و تنظیم: فائزه علی پور
منبع: ماهنامه هدهد