به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آنفلانزای پرندگان (Avian Influenza) یک بیماری ویروسی است که چندین سویه دارد. برخی از این سویه‌ها خطرناک‌تر از دیگری هستند.
این بیماری به 3 نوع تقسیم می‌شود: A ،B ،C. نوع A شامل ویروس‌های آنفلانزای انسانی و همه ویروس‌های آنفلانزای طیور می‌شود.
ویروس‌های آنفلانزا از نظر توانایی بیماریزایی در طیور، به دو دسته تقسیم می‌شوند: سویه‌های با بیماریزایی شدید (HPAI) و بیماریزایی ملایم (LPAI) آنفلانزای طیور کم بیماری‌زا یک عفونت طبیعی است که نشانه‌های اندک و یا هیچ، از بیماری در مرغ‌های خانگی یا وحشی ایجاد می‌کند و تهدید جدی به شمار نمی‌رود.
اما ویروس بسیار بیماری‌زا که به ندرت در مرغ‌های وحشی دیده می‌شود، بیماری شدیدی در مرغ‌های خانگی با تلفات بسیار بالا پدید می‌آورد.
ویروس‌های آنفلانزا، بر پایه دو گونه پروتئینی که در رویه خود دارند (پروتئین H وپروتئین N) به زیرسویه‌هایی تقسیم می‌شوند (نوع H و نوع N)
تاکنون 16 نوع زیرسویه ویروس H، و 9 نوع زیر سویه ویروس N شناسایی شده‌اند که با ترکیب‌های متفاوت پدیدار می‌شوند. اما آن ترکیبی که نگرانی کنونی را ایجاد کرده است، زیر سویه H5N1 است. تنها دو زیر سویه H5 و H7 شناخته شده‌اند که شامل ویروس‌های بسیار بیماری‌زا هستند، اما همه ویروس‌های آنفلانزای H5 و H7 هم بسیار بیماری‌زا نیستند، هرچند ویروس H5N1 بسیار بیماری‌زا می‌باشد.
این نوع از ویروس آنفلانزا می‌تواند در مرغ‌ها و برخی از گونه‌های پرندگان، روی چندین عضو داخلی اثر بگذارد و در مدت 48 ساعت 90 تا 100درصد تلفات به بار بیاورد. H5N1 سویه‌ای است که از سال 2003 پرندگان گوناگون بسیاری را در آسیا، اروپا و آفریقا آلوده کرده است.
آیا آنفلانزای طیور همان آنفلانزای معمولی است؟
نه خیر. «آنفلانزا» که آن را در انسان «فلو - Flu» می‌خوانند یک بیماری مسری دستگاه تنفسی انسان است که تب، سردرد، گلودرد، درد بدن، و گرفتگی بینی پدید می‌آورد. این ویروس، هر سال، معمولاً در زمستان‌ها در میان کودکان (20 کودک از 100 کودک) و در بزرگسالان (5 نفر از 100 نفر) پدیدار می‌شود، و هر سال 250.000 تا 500.000 نفر را در نقاط مختلف جهان می‌کشد. بیشتر تلفات ویروس‌های آنفلانزای انسانی از میان کهنسالان و خردسالان هستند.
آنفلانزای طیورکه آن را «فلوی طیور» می‌گویند نام عمومی نوعی از بیماری ویروسی است که طیور، به ویژه مرغ‌ها را آلوده می‌کند و به دو نوع «آنفلانزای طیور با بیماریزایی شدید» (HPAI) و «آنفلانزای طیور با بیماریزایی ملایم» (LPAI) تقسیم می‌شود.
تفاوت میان HPAI ، LPAI و H5N1 چیست؟
HPAI و LPAI تقسیم‌بندی کلی ویروس‌های آنفلانزای طیور ازنظر شدت بیماریزایی و شدت تلفات آنها است، اما H5N1 نام تکنیکی زیر سویه‌ای از ویروس آنفلانزای طیور است که شدت بیماریزایی و تلفات آن بسیار بالا است. ویروس H5N1 می‌تواند از مرغ به انسان سرایت کند اگر انسان در تماس مستقیم با مرغ‌هایی که این ویروس را گرفته‌اند قرار گیرد.
اگر انسان به ویروس H5N1 آلوده شود گرفتار شرایط شدید کلینیکال می‌گردد و بیماری او سرعت و شدت می‌یابد. بسیاری از اعضای داخلی او از کار می‌افتند. در آسیا و اروپا، بیش از نیمی از کسانی که به این ویروس آلوده شده بودند تلف شده‌اند.
با این همه، تلفاتی که از آنفلانزای معمولی به جوامع انسانی وارد می‌شود بسیار فراتر از H5N1 است، زیرا ویروس آنفلانزای معمولی به آسانی می‌تواند از انسانی به دیگر انسانها سرایت کند و گسترش یابد. در فاصله اواخر سال 2004 تا آخر نوامبر 2006 تنها 160 نفر در اثر آلودگی به ویروس آنفلانزای H5N1 در دنیا تلف شده‌اند درحالی که هر سال میان 250.000 تا 500.000 نفر در اثر آنفلانزای معمولی تلف می‌شوند.
خوشبختانه ویروس آنفلانزای H5N1 هنوز نمی‌تواند از انسانی به انسان دیگر منتقل شود، اما این خطر وجود دارد که اگر این ویروس فرصت کافی داشته باشد، شاید بتواند با یک جهش از ویروس آنفلانزای معمولی انسان، و یا با مکانیزم دیگری، به وضعیتی برسد که به آسانی از انسانی به انسانی دیگر منتقل شود.
منشاء آنفلانزای طیور چیست؟
بیشتر شواهد علمی نشان می‌دهند که مرغ‌های خانگی محیط مناسبی برای وارد شدن، گسترش، و تبدیل شدن ویروس آنفلانزای ملایمی که در اردک‌های وحشی لانه کرده بوده‌اند به ویروس آنفلانزای حاد بوده است.
منشاء شیوع آنفلانزای کنونی طیور، شرق و جنوب شرقی آسیا است که در آنجا 6میلیون مرغ خانگی نگهداری می‌شود.
بیش از نیمی از این جمعیت مرغ، در مرغدای‌های صنعتی پرورش می‌یابند که در آنجا، رعایت پاکیزگی و بایوسکیوریتی به شدت رعایت می‌شود، اما بخش قابل ملاحظه‌ای از این 6میلیون مرغ را 200میلیون کسانی که هر یک 5 تا 15 مرغ معمولی، اردک، غاز، بوقلمون یا بلدرچین نگهداری می‌کنند تشکیل می‌دهند.
این مرغ‌ها که در حیاط خانه‌ها، و در روستاها نگهداری می‌شوند در خط تماس با ویروس آنفلانزا که پرندگان وحشی آنها را با خود حمل می‌کنند قرار دارند. رشد فصلی ویروس آنفلانزا و انتقال آن به این مرغ‌های پراکنده در خانه‌ها و روستاها، به وسیله اردک‌های وحشی مهاجر انجام می‌گیرد که مرتباً ویروس‌های تازه‌ای را به حوضچه‌ای از ویروس‌های گوناگون در این سیستم نگهداری مرغ‌های خانگی و روستایی اضافه می‌کند.
گسترش سریع برخی از انواع ویروس‌های آنفلانزا نشان‌دهنده مکانیزم پخش آن در میان بخش‌های مختلف مرغداری، مانند انتقال مرغ‌های زنده و جابه‌جایی آنها و آلودگی قفس‌ها، و سینی‌های تخم‌مرغ‌های آلوده می‌باشد. به نظر می‌رسد که خطر گسترش آلودگی از جابه‌جایی مرغ‌های زنده، یا گوشت خام مرغ در بازارهای گوشت، از عوامل خطر آفرین در گذشته بوده است.
چرا مشکلات انسان و جانوران پی‌درپی تکرار می‌شوند؟
تراکم شدید در مناطقی که جانوران اهلی به سر می‌برند سبب بروز و شیوع بیماری‌های عفونی می‌شود. این آسیب‌پذیری، با وجود جنگل‌ها، آب‌های روباز، جابه‌جایی حیوانات، کامیون‌های آلوده، خوراک و کارهای تولیدی فرآورده‌ها، تشدید می‌شود. بنابراین عفونت گسترده در مرغداری‌های صنعتی در بسیاری از کشورهای آسیا شگفت‌آور نیست.
این مناطق به عنوان یک کانون برای انتشارآنفلانزا شناخته شده‌اند که در آنجا، پرندگان، دیگر جانوران و انسان نزدیک به هم، در شرایطی که ویروس‌ها بهترین فرصت برای انتقال از جانوری به جانور دیگر را دارند، زندگی می‌کنند.
وضعیتی مانند نقص پاکیزگی جاهایی که گوشت مرغ را در خرده‌فروشی‌ها قرار می‌دهند، فاصله اندک بازار با مناطقی که جانوران زنده در آنجا نگهداری می‌شوند، نبودن کشتارگاه مرکزی، و روشی که مرغ‌ها را در این بازار، بدون نظارت دامپزشکی کشتار می‌کنند، سبب انتقال بیماری‌های گوناگون به انسان می‌شود.
آنفلانزای طیور چگونه منتقل می‌شود؟
در بیشتر مواقع، آنفلانزای طیور به طور مستقیم از تماس پرندگان آلوده به این ویروس، با پرندگان سالم، منتقل می‌شود. همچنین ممکن است به طور غیرمستقیم از وسایل، دستگاه‌ها و مواد، پخش شود. ویروس آنفلانزای طیور در تراوشات بینی، دهان و چشم پرندگان آلوده یافت می‌شود. تماس با فضله آلوده، رایج‌ترین راه انتقال از پرندهای به پرنده دیگر است. انتقال این تراوشات از راه هوا، به‌ویژه در میان سالن‌های مرغداری نیز صورت می‌گیرد. فضله مرغابی‌های وحشی می‌تواند بیماری ویروسی ملایم (LPAI) در میان دسته‌های مرغ‌هایی که در فضای باز به سرمی‌برند پدید بیاورد.
این که ویروس آنفلانزای با بیماریزایی بالا (HPAI) چگونه به گله‌های مرغداری راه یافته است روشن نیست، اما گسترش آلودگی میان مرغداری‌ها همیشه در اثر جابه‌جایی مرغ‌های آلوده یا کسانی که به ویروس آلوده هستند، و وسایل و دستگاه‌های آلوده، مانند لباس، کفش و اتومبیل انجام گرفته است. ویروس آنفلانزا حتی در سطح پوسته تخم‌مرغ (اما به ندرت در درون تخم‌مرغ) نیز یافت شده است. احتمال ندارد که انتقال ویروس آنفلانزای طیور از فارمی به فارم دیگر از راه هوا انجام بگیرد.
آنفلانزای با بیماریزایی بالا H5N1 می‌تواند در اثر تماس مستقیم با مرغ آلوده به انسان منتقل شود، مانند کشتن خانگی مرغ‌ها و یا پرکندن آنها . نگرانی جامعه این است که این ویروس توان جهش یا همراه شدن با دیگر ویروس‌های آنفلانزا را به گونه‌ای داشته باشد که بتواند به آسانی از انسانی به انسان دیگر منتقل شود.
اگر چنین شود احتمال پخش سریع این ویروس در سرتاسرجهان پیش می‌آید و انسان‌های فراوانی ممکن است بیمار شوند و یا بمیرند.
آیا میان «انتقال» و «پخش» آنفلانزای طیور تفاوتی هست؟
بله. انتقال آنفلانزای طیور یعنی این که این ویروس مستقیماً از یک مرغ به مرغی دیگر و یا در موارد بسیار نادر به یک انسان منتقل شود. اما پخش این بیماری به معنای انتقال ویروس به گونه‌ای گسترده از یک منطقه جغرافیایی به یک منطقه دیگر و به شمار بزرگی از جانوران است که برای نمونه در بازار روز، در سیستم تولید، فروشگاه‌ها و مانند اینها پیش می‌آید.
انتقال آنفلانزای طیور
تا آنجا که ما می‌دانیم، ویروس آنفلانزای طیور می‌تواند در تماس مرغ‌های آلوده، فضله، پر، و خون آنها منتقل شود. انتقال این ویروس به انسان بیشتر به هنگام گرفتن مرغ زنده‌ی آلوده به ویروس و یا در کشتارگاه‌ها پیش می‌آید.
پخش ویروس آنفلانزا
برخالف برخی دیگر از بیماری‌ها ، ویروس آنفلانزای طیور از راه هوا منتقل نمی‌شود. از بیشتر شواهد موجود به دست می‌آید که پخش این ویروس با جابه‌جایی مرغ‌های آلوده، فرآورده‌های آنها، افراد (دست، لباس،...) و وسایل حمل و نقل پخش می‌شود.
نقش پروبایوتیک پروتکسین Protexin در پیشگیری از بیماری آنفلانزا و کاستن از تلفات
• برقراری توازن میکروفلور دستگاه گوارش و تندرستی بیشتر مرغ
• توانایی تحریک طبیعی سیستم ایمنی مرغ و افزایش اثر واکسن
• کمک به جذب آنتی‌بیوتیک و کاستن از عفونت‌های فرصت‌طلب
• افزایش تولید سلول‌های ضدویروس سیستم ایمنی بدن
آنفلانزای طیور (بخش دوم)
منبع: نیکوتک