به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ ویروس ایدز گربه‌سانان یا Feline immune deficiency virus از خانواده لنتی ویروس‌ها (ویروس‌های آهسته رشد) و عامل یک بیماری مهم در گربههاست. این بیماری در سال 1986میلادی شناخته شد و در تمام جهان از جمله ایران وجود دارد. میزان شیوع این بیماری در گربه‌های سالم بسته به منطقه جغرافیایی از 1-2 درصد در امریکا تا 12درصد در ژاپن ودر گربه‌های بیمار 12-40 درصد می‌باشد. FIV از خانواده ویروس ایدز انسان HIV بوده اما ایدز گربه‌ها به انسان قابل انتقال نیست.
راه انتقال ویروس ایدز
ایدز گربه‌ها از طریق گاز گرفتن یک گربه آلوده به گربه سالم انتقال داده می‌شود بنابراین گربه‌های نر عقیم نشده و جنگجو که برای حفاظت از قلمرو و یا بر سر ماده‌ها دعوا می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری می‌باشند. این بیماری گه‌گاه می‌تواند از مادر آلوده به وسیله شیردهی به توله‌ها نیز انتقال پیدا کند اما برخلاف ایدز انسان این ویروس به ندرت در گربه‌ها از طریق جنسی و جفت‌گیری انتقال پیدا می‌کند.
کار ویروس وعلائم ایدز گربه
ویروس FIV باعث تضعیف دستگاه دفاعی گربه شده و حیوان را مستعد به بیماری‌های عفونی دیگر که به آنها اصطلاحاً عفونت‌های ثانویه گویند، می‌گردد. ویروس FIV از دو طریق می‌تواند باعث صدمه به گربه شود. اول اینکه با ضعیف نمودن دستگاه ایمنی ودفاع بدن گربه را مستعد به عفونت‌های باکتریایی و قارچی و ویروسی و...ثانویه کرده و دوم تخریب مستقیم سلول‌های سالم است که باعث می‌گردد سلولها دیگر نتوانند مسولیت‌هایشان را به درستی انجام دهند.
پس از انتقال ویروس به گربه در ابتدا ویروس در تمام بدن پخش شده و 6-4 هفته بعد می‌تواند باعث ایجاد تب / ضعف، تورم غدد لنفاوی یا دیگر علایم مبهم در گربه شود. این دوره معمولاً سریع، بدون اینکه صاحب دام متوجه شود پایان یافته و پس از بیماری به حالت خفته درمی‌آید. این دوره خفته می‌تواند تا چندین سال ادامه پیدا کند در این مدت ویروس آهسته آهسته دستگاه دفاعی را تخریب کرده و گربه را مستعد به دیگر عفونت‌ها می‌کند.
وقتی عملکرد دستگاه دفاعی بدن به صورت مختصر مختل شود در گربه عفونت‌های دهان (که سبب بی‌اشتهایی می‌شود)، آبسه، ترشح مداوم از چشم و بینی، عفونت‌های پوست، عفونت‌های گوارش، عفونت ریه، کم خونی، ادرار کردن غیرطبیعی، تغییر رفتار، اسهال یا بعضی از سرطان‌ها می‌تواند ایجاد گردد.
این عفونت‌ها معمولاً به درمان جواب می‌دهند اما میتوانند دوباره باز گردند. تغییرات رفتاری در گربه‌ها معمولاً به خاطر ایجاد اختلال ویروس در بافت مغز ایجاد می‌شود. در این حالت گربه خجالتی و کمرو می‌تواند تهاجمی و یا پرخاشگر شده و بلعکس گربه آرام و اجتماعی می‌تواند گوشه‌گیر و کمرو شود.
وقتی دستگاه دفاعی بدن در اثر ایدز گربه به شدت معیوب شود، عفونت‌های غیرعادی که به درمان معمولاً پاسخ نمی‌دهند ایجاد می‌شود. در این موارد برای درمان می‌بایست به تقویت دستگاه ایمنی گربه پرداخته شود.
تشخیص ایدز گربه
تست کیت ایمنوکروماتوگرافی سریع (چیزی شبیه به تست حاملگی خانم‌ها توسط ادرار است) سریع‌ترین تست تشخیصی است که خوشبختانه در ایران نیز موجود می‌باشد. این تست با چند قطر خون کار کرده و نتیجه را در عرض چند دقیقه در اختیار دامپزشک قرار می‌دهند. اگر دو خط نوار کیت قرمز شد نشان‌دهنده مثبت بودن آزمایش است و نشان می‌دهد که گربه به ویروس آلوده شده اما اگر یک خط قرمز بر روی نوار روشن شود منفی بودن آزمایش تفسیر می‌شود.
دقت این تست‌ها برای تشخیص بالاست اما صد در صد نیست. معمولاً وقتی این تست در گربه‌های سالم مثبت شد دامپزشک برای حصول اطمینان نمونه خون را به آزمایشگاه دامپزشکی می‌فرستد تا جواب در آنجا تایید یا رد شود. با این وجود اگر علایم بیماری ایدز گربه در حیوان وجود داشته باشد همان تست سریع اولیه نیزبرای تایید وجود بیماری معمولا کافی است.
بیشتر بدانیم: اسهال گربه
استفراغ گربه
آشنایی با ویروس لوسمی گربه‌ها یا FeLV
گربه مبتلا به ایدز
اگر گربه شما مبتلا به ایدز گربههاست می‌بایست گربه را در داخل خانه نگهداری کرده و از دیگر گربه‌های سالم جدایش کنید. با این کار مانع انتقال بیماری به دیگر گربه‌ها شده و در ضمن از انتقال عفونت‌های دیگر گربه‌ها به گربه مبتلا به ایدز جلوگیری می‌کنید. گربه‌های مبتلا می‌بایست عقیم شوند تا علاقه حیوان به گردش، پرسه زدن و ولگردی خارج از خانه کمتر شود.
تغذیه مناسب و باکیفیت از دیگر اقداماتی است که صاحب دام می‌بایست انجام دهد. گربه‌های مبتلا به ایدز می‌بایست با واکسن‌های کشته شده در برابر دیگر بیماری‌ها مثل پان لوکوپنی یا همان ویروس اسهال و استفراغ خونی واکسینه شده و برنامه ضد انگلی آنها نیز به طور کامل اجرا شود.
دوره خفته بیماری می‌تواند سالها طول بکشد بدون اینکه حیوان علایمی از خود نشان دهد. اگر گربه شما سالم است اما آزمایش ایدزش مثبت است احتمالا در دوره خفته بیماری قرار دارد.
درمان ایدز گربه
ایدز گربه‌ها درمان قطعی ندارد با این حال بعضی از گربه‌های مبتلا با داروهای ضد ویروس ایدز انسانها تحت کنترل در اورده و باعث افزایش کیفیت زندگی و طولانی شدن عمر انها گشته است.
از بعضی از داروهای تقویت کننده دستگاه ایمنی نیز در گربه‌ها استفاده شده است که نتایج مختلفی داشته‌اند. در مجموع باید گفت درمان‌های حال حاضر موجب از بین رفتن و حذف ویروس نمی‌شوند، بلکه میتوانند باعث افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی گربه شوند.
اگر گربه شما مبتلا به عفونت‌های ثانویه در اثر بیماری ایدز گردیده می‌بایست سریعاً تحت درمان قرار بگیرد. پاسخ به درمان بسته به شدت تضیف دستگاه دفاعی توسط ویروس ایدز دارد. آنتی‌بیوتیک‌ها میتوانند با وجود ضعف دستگاه دفاعی بدن گربه باعث افزایش طول عمرش گردند.
ویروس FIV در خارج از بدن گربه بسیار حساس و شکننده است که به راحتی با محلول رقیق شده 1به 10 وایتکس از بین می‌رود.
کارهای که می‌بایست انجام گیرد:
1- از وضعیت ابتلا به ایدز گربه‌تان با انجام تست‌های سالیانه بعد از 6 ماهگی گربه آگاه شوید.
2- گربه‌های مبتلا به ایدز را از دیگر گربه‌ها جدا سازید.
3- گربه مبتلا به ایدز را فقط داخل خانه نگاه دارید و از دسترسی به خارج از خانه جلوگیری نمایید.
4- گربه‌های مبتلا را می‌بایست عقیم نمایید.
5- گربه مبتلا می‌بایست مرتب تحت نظر دامپزشک باشد.
6- اگر گربه شما مبتلا به FIV بوده اما در دوره خفته به سرمی‌برد همیشه گربه را از نظر ایجاد علایمی نظیر اسهال، بیماری پوستی ،علائم عصبی یا رفتاری وعفونت‌های تنفسی تحت نظر بگیرید.
7- داروهای تجویز شده توسط دامپزشک را طبق دستور استفاده کنید.
کارهایی که نمی‌بایست انجام گیرد:
1. -ابتلا به ایدز گربه مساوی حکم مرگ حیوان نیست درست بلعکس بسیاری از گربه‌های مبتلا به ایدز سالیان سال بدون بروز علایمی میتوانند به خوبی زندگی کنند.
2. -از ارتباط گربه مبتلا با دیگر گربه‌ها جلوگیری نمایید.
3. به مادر مبتلا به ایدز نباید اجازه داد تا بچه گربه را شیر دهد.
4. اگر گربه شما توسط واکسن FIV واکسینه شده هرگز تصور نکنید او در برابر ایدز کاملا ایمن شده است. هیچ واکسنی 100درصد گربه شما را در برابر این ویروس محافظت نمی‌کند.
توصیه‌های دیگر:
اگر گربه شما توسط دیگر گربه‌ای، گاز گرفته شد که معلوم نیست ایدز دارد یا ندارد، ابتدا او را به دامپزشکی برده و 3-2ماه بعد یک آزمایش FIV از او بگیرید.
از جمله علایمی که می‌تواند نشان‌دهنده ایجاد عفونت ثانویه در گربه باشد می‌توان به ضعف/ بی‌حالی/ اسهال/ استفراغ/ کاهش اشتها/ از دست دادن وزن/ عفونت‌های گوش و یا پوست ویا هر مشکل رفتاری اشاره نمود.
در صورت مشاهده پیگیر این علایم از طریق دامپزشکان باشید.
تهیه :امیررضا عامری نایینی