شترمرغ بزرگترین و بلندترین پرنده روی زمین است. از لحاظ مقاومت در برابر ناملایمات طبیعی و در مقابل کمبود آب و غذا به شتر شباهت دارد و از لحاظ خصوصیات گوشتی و ظاهری به پرندگان که بدین لحاظ شترمرغ نامیده می‌شود.
این پرنده در سال ۳۰ تا ۶۰ تخم و در موارد خاص بین ۶۰ تا ۹۰ تخم می‌گذارد.
مهمترین دلایل تولید و پرورش شترمرغ به شرح ذیل است:
۱ـ سالم‌ترین گوشت را داراست (درصد چربی آن کمتر از ماهی است)
۲ـ تولید چرم قوی‌تر و ظریفتر و سطح تولید بیشتر از چرم گاو
۳ـ تولید گوشت با نسبتی بسیار زیادتر از گوشت گاو (تقریباً ۵ برابر)
۴ـ تولید پر بسیار مرغوب و صنعتی
۵ـ تولید روغن کم چربی
۶ـ استفاده از بعضی اندامها در پزشکی
شترمرغ پرنده‌ای است با قدی حدود ۲ تا ۵/۲ متر که قادر است با سرعتی حدود ۶۰ کیلومتر در ساعت و قدرت پرش ۴ تا ۵ متر حرکت کند. این پرنده قادر است تا مدت ۱۵ دقیقه با این سرعت و پرش فرار کند که نشان‌دهنده آن است که دارای قلبی بسیار قوی و بازدهی بسیار بالا در میان سایر حیوانات می‌باشد. شترمرغ دارای قدرت دید و شنوایی بسیار زیاد بوده و معمولاً در جوار حیواناتی مثل غزال، گورخر و گوزن زندگی می‌کند.
خصوصیات بیولوژیکی و تاریخی شترمرغ
سرزمین اصلی این پرنده آفریقاست که در حال حاضر در کشور آفریقای جنوبی به شکل بسیار وسیعی تولید گردیده و پرورش داده می‌شود. البته در گذشته دور در نواحی دیگر آفریقا و آسیا از جمله مصر، ایران، فلسطین و شبه جزیره عربستان زندگی می‌کرده است.
شترمرغ در رده حیواناتی به نام راتایزیا اصطلاحاً (پرنده دونده) قرار دارد. این پرنده دارای استخوان سینه بسیار قوی است که در بیشتر مواقع به عنوان وسیله دفاعی از آن استفاده می‌کند. همچنین دارای پاهای بلند و بسیار قوی می‌باشد. این رده حیوانی احتمالا از پرندگانی شکل گرفته و تکامل یافته که زمانی قادر به پرواز بوده‌اند زیرا دارای بالهایی است که از لحاظ استخوان‌بندی شبیه حیواناتی است که قدرت پرواز دارند ولی به علت سنگینی وزن توانائی پرواز آنها سلب شده است.
فسیل‌های پیدا شده نشان می‌دهند که این رده حیوانی حدود ۲۰ تا ۵۰میلیون سال پیش در اطراف کوهپایه‌های آسیایی شکل گرفته و ۱۲میلیون سال پیش در دوره Pliocene به شکل پرنده عظیم‌الجثه در نواحی مغولستان و بعداً در جنوب آفریقا ادامه حیات داده است.
رده Ratites (پرندگان دونده) شامل چهار زیر رده می‌باشد:
۱ـ رهاس Rheas
2ـ شترمرغ Ostriches
3ـ کاسوریس Casowaries
4ـ کی ویس Kiwis
به علت اینکه در هر رده Ratites فقط یک زیر رده وجود دارد، طبق تحقیقات به عمل آمده هر خانواده Ratites خود دارای رده‌ای جداگانه است. همه شترمرغ‌ها متعلق به یک نوع هستند و این نوع خود شامل چهار نوع زیرین می‌شود که در حال حاضر در منطقه آمریکای شمالی به شکل وسیع تولید و پرورش می‌یابند.
۱ـ شترمرغ شمال آفریقا با اسم علمی Struthio camelus معروف به گردن قرمز (Red neck)
2ـ شترمرغ آفریقای شرقی یا Masai ostrich با اسم علمی Struthio massaicus که نوعی دیگر از شترمرغ گردن قرمز است و سرزمین اصلی آن کشورهای تانزانیا و کنیاست.
۳ـ شترمرغ آفریقای جنوبی Struthio camelus Australis یا گردن آبی که دارای سری پر پر بوده و سرزمین اصلی آن نامیبیا، بوتسوانا و زیمبابوه می‌باشد.
۴ـ شترمرغ سومالی یا Strutio camelus molybdo phanes معروف به گردن آبی دارای سری طاس وقدی بلندتر از معمول بوده و سرزمین اصلی آن سومالی، اتیوپی و کنیاست و هنوز در سطح وسیعی تولید و پرورش داده نشده است.
بیشتر بدانیم: نژادهای شترمرغ
مشخصات ظاهری شترمرغ
شترمرغ نر معمولاً قدی حدود ۲ تا ۵/۲متر و وزنی بین ۱۵۰ تا ۱۷۵ کیلوگرم بوده و دارای دمی سفیدرنگ و بالهای پر پر و شکم و سینه ای سیاه رنگ می‌باشد.
شترمرغ ماده دارای چشم کوچکتری بوده و رنگ تمام پرهایش خاکستری است. شترمرغ دارای پا و ران های بسیار قوی است. زانوهایش شباهت به استخوان‌بندی انسان دارد و قادر است به سمت جلو لگد بزند.
تخم شترمرغ از نظر حجم و وزن بزرگترین تخم محسوب می‌شود (حدود ۵/۱ کیلوگرم). رنگ آن زرد نقره‌ای با پوسته ای بسیار محکم و ضخیم است.
شترمرغ در طبیعت
شترمرغ پرنده چراکننده بسیار خوبی است و مراتع را خیلی بیشتر از انبوه خوراک جمع شده در یک محل ترجیح می‌دهد. این پرنده دندان ندارد و دارای سنگدان است و بیشتر از علوفه (یونجه) تغذیه می‌کند. اشیاء شفاف را دوست دارد. فراوانی غذا تأثیر زیادی در ازدیاد تولید تخم در فصول تخمگذاری دارد. در مقابل کم آبی تحمل زیادی دارد و مانند شتر تا چند روز توانائی تحمل بی‌آبی را دارد.
دوره تبدیل تخم به جوجه حدود ۴۲ روز است و خروج جوجه از تخم حدود ۶ ساعت طول می‌کشد.
منبع: کانال آموزش آنلاین دامپزشکی