به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ به طور عمده اسبهای چناران برای اولین بار توسط نادرشاه افشار در منطقه چناران خراسان به منظور استفاده برای سواره نظام خود برای فتح هندوستان توسعه پیدا کردند.
نژاد اسب موردنظر خود را بیابید
نادر شاه که در اندیشه فتح افغانستان و هندوستان بود برای لشکریان خود نیاز به اسب‌هایی داشت که خیلی سریع دویده و خسته نشوند. به همین دلیل به فکر استفاده از اسبهای آخال تکه افتاد ولی به دلیل اینکه اسبهای آخال تکه برای حمل تجهیزات جنگی و سواران مسلح در مسیرهای سنگلاخی و کوهستانی مناسب نبودند بنابراین به فکر استفاده از اسبهای عربی افتاد که از استحکام بیشتری برخوردار بودند ولی متاسفانه اسبهای عربی هم قد کوتاه هم سرعت کمی دارند پس به فکر آمیختن این دو نژاد با یکدیگر برای تولید یک اسب ایده‌آل افتاد. سپس با آمیزش بهترین سیلمی‌های عرب با مادیان آخال تکه کره‌هایی با خصوصیات متفاوت حاصل شد. از آنجا که تثبیت صفات مورد نظر در مورد اسب ایده‌آل مدنظر بود بنابراین اسبهای دارای خصوصیات مطلوب تکثیر شدند تا جایی که اسبهای ایده آلی پدید آمدند.
خصوصیات رفتاری اسب ترکمن چنارانی
اسبهای چنارانی از نظر اخلاق و رفتار شباهت زیادی به اسبهای عربی دارند و بسیار قانع و سازگار هستند. از نظر تمام عوامل مدیریتی مانند تغذیه، پرستاری و شرایط محیطی قانع هستند. حداقل و حداکثر درجه حرارت محیط را تحمل می‌کنند. لگد نمی‌زنند و گاز نمی‌گیرند فقط در مواقعی که تحت فشار روحی شدید باشند برای دفاع از خود لگد می‌زنند. اسب‌هایی عاطفی بوده و خیلی زود با سواران خود ارتباط برقرار می‌کنند.
این اسبها در جنگ‌های نادرشاه از سواران مجروح خود دور نمی‌شدند حتی در جنگ‌ها دیده شده که اسبهای چنارانی در کنار صاحبان مجروح خود خوابیده و سعی کرده‌اند آنها را سوار کرده از مهلکه خارج کنند بدون سواران خود میدان را ترک نمی‌کردند. در هرحال قدرت فراگیری و قدرت سازش با محیط در اسبهای چنارانی به مراتب بیشتر از اسبهای عربی است.
اسبهای چنارانی طی سالیان متمادی و زیر نظر کارشناسان متبحر به وجود آمده‌اند. برای ایجاد اسبهای چنارانی از اسبهای سیلمی عربی و مادیان آخال تکه استفاده می‌شد. اگر جفت‌گیری معکوس انجام می‌گرفت به طور مسلم اسب ایده‌آلی مانند اسب چنارانی پدید نمی‌آمد. امروزه حاصل آمیزش هر اسب سیلمی‌عربی با مادیان آخال تکه اسبی چنارانی نخواهد بود بلکه اسب هیبرید عرب ترکمن می‌باشد.
در طول زمان خصوصیات مطلوب در اسبهای چنارانی تثبیت شده و به عنوان تیره‌ای از اسبهای ترکمن شده‌اند. بهترین اسبهای چنارانی آنهایی هستند که رنگ مشکی یا کهر یکدست دارند. حواس شش گانه اسبهای چنارانی خیلی قوی است. این اسبها بسیار پر خون بوده و ظرفیت حمل اکسیژن در خون آنها بالا است در نتیجه به بهترین وجه ممکن از اکسیژن هوا بهره می‌برند. به طوری که در فعالیت‌های ورزشی بازده انرژی بالایی دارند. دستگاه گوارش اسبهای چنارانی به بهترین وجه ممکن خوراک مصرفی را هضم و جذب می‌کنند. به طوری که این اسبها نسبت به فعالیت ورزشی که انجام می‌دهند در مقایسه با اسبهای دیگر خوراک کمتری مصرف می‌کنند. مدفوع این اسبها خشک و متراکم بوده و قطعات آن خیلی کوچکتر از قطعات سرگین دیگر اسبها است که نشان‌دهنده کامل بودن هضم و جذب غذا است.
منطقه بوم این اسبها چناران خراسان است. این اسبها همه فن حریف و بهترین اسبهای بومی برای ورزش‌های سوارکاری در قاره آسیا می‌باشد. دولت‌های غارتگر اروپایی وقتی به اهمیت اسبهای ایرانی پی بردند با اختصاص بودجه‌های نامحدود شروع به غارت این اسبهای گرانبها کرده و در این میان اسبهای چنارانی که از محبوبیت خاصی برخوردار و محدود به منطقه شمال شرقی کشور بودند از ایران غارت شدند.
یقینا اسبهای تروبرد از اسبهای ترکمنی و به خصوص اسبهای چنارانی به وجود آمده‌اند. در ترکیب بدنی اسبهای تروبرد اروپایی خصوصیاتی از این اسبها نیز دیده می‌شود که مربوط به تاثیر خون عرب موجود در اسبهای برتر به رنگ مشکی یا کهر یکدست است. این مورد نیز گواهی بر نقش اسبهای ترکمن در پدید آمدن اسبهای دونده اروپایی دارد. اسبهای ترکمن نسبت به دیگر نژادها دیر بالغ شده ولی عمر مفید ورزشی بسیار بالایی دارند. همچنین از تمام نژادهای دنیا بیشتر عمر می‌کنند. اسبهای همه فن حریف چنارانی برای تمام رشته‌های ورزش سوارکاری مناسب هستند.
منبع: اطلس رنگی نژادهای اسبهای ایران و جهان نوشته دکتر علی نصیریان و همکاران