به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ همانطور که می‌دانیم شتر دارای دو نژاد یک کوهانه و دو کوهانه است، که هریک از این دو نژاد دارای تیپ‌های مختلف و فراوانی است و نظر به کثرت تنوع تیپ‌ها در نژاد شتر یک کوهانه و میزان کم شتران دو کوهانه، ما در این جا توضیحاتی را در مورد تیپ‌های مختلف شتر یک کوهانه می‌آوریم و امیدواریم که مورد استفاده پژوهشگران و دست اندرکاران قرار گیرد.
دسته‌بندی نژادهای شتر:
شتران را از لحاظ تولیدات می‌توان به سه دسته تقسیم بندی کرد که عبارتند از:
1 – نژادهای شتر شیری: نظیر شتر سرتاوی، شتر اولاد سیدی شیخ
2 – نژادهای شتر گوشتی: نظیر شتر جندویل، شتر مغربی، شتر نابل، شتر شمالی، شتر قصبات، شتر فلاحی، شتر دلتا، شتر مولد
3 – نژادهای شتر سواری و مسابقه: نظیر شتر مهاری، شتر رکبی، شتر رکبی، شتر عیر، شتر هوغار، شتر اولاد بو سیف
1 - شتر مهاری: این شتر برای سواری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نژاد خالص یکی از نژادهای زیبای عربی است که دارای رنگ روشن بوده و به سرعت و کوچکی جثه و سبکی وزن معروف است و معمولاٌ آنها را به نام شترهای عمانی نیز می‌شناسند. این نوع شتر در تمامی نواحی عمان پراکنده است و هنوز وسیله اصلی حمل ونقل می‌باشد.
این نژاد از شتر در جنوب ایران نیز وجود دارند. همچنین شتر مهاری در مناطق جنوبی کشور لیبی، تونس، الجزائر و شمال شرقی موریتانی و جنوب شرق شبه جزیره عربستان پراکنده‌اند. این نوع شتر اندام و سری کوچک و اندام حرکتی کشیده و پشم کم دارند و در آغاز مسابقه سرعت زیادی از خود نشان می‌دهند اما به تدریج خسته شده و از سایر شتران عقب‌تر می‌مانند. سرعت این نوع شترها به 35 کیلومتر در ساعت می‌رسد.
رنگ اغلب آنان سفید یا عسلی کم رنگ است و به آنها «شترهای مغتیر» می‌گویند. سالیانه مسابقات متعددی در کشورهای عربی نظیر امارات عربی متحده، کویت، عربستان سعودی، لیبی و اردن برگزار می‌شود که معمولاٌ شترهای مهاری در این مسابقات رده اول جدول را به خود اختصاص می‌دهند و معمولاٌ در کنار این مسابقات، نمایشگاهی نیز برای خرید وفروش شترهای گران قیمت برپا می‌شود و گاهی ممکن است که یک شتر مهاری خوب تا قیمت 40 تا 45 هزار دلار خرید وفروش شود.
شترهای مهاری دارای سرهای نسبتاٌ کوچک با چشم‌های روشن و گردنی دراز و کشیده و سینه‌ای عمیق می‌باشد به گونه‌ای که استخوان‌های کتف آن به طرف پشت کشیده شده است. دست‌های جلو آن نسبتاٌ به هم نزدیک و کف آن به طرف خارج تمایل دارد. در حالی که پاهای پشت آن مستقیم و زانوهای آن از هم دور است.
پوست نرم و دم آن بلند و به صورت رشته‌های منظم می‌باشد. طرح آمیخته‌گری این شترها با شترهای سودانی نتایج برجسته‌ای در زمینه تولید گونه‌هایی از شترهای تندرو به همراه داشته است. نیروهای استعماری فرانسه در تشکیلات نظامی خود از این نوع شتر استفاده می‌برد که به آنها نیروهای مهاری گفته می‌شد.
شتر مهاری بر اساس بلندی شانه‌ها به سه گروه تقسیم میشوند:
گروه اول: شترانی که بلندی شانه‌های آنها به حدود 190 تا 200 سانتی‌متر می‌رسید که این شترها در اختیار افسران عالی رتبه فرانسوی قرار می‌گرفت. گروه دوم: شترانی که بلندی شانه‌های آنها به 180 سانتی‌متر می‌باشد و مورد استفاده افسران دون پایه فرانسوی قرار می‌گرفت. گروه سوم: شترانی که بلندی شانه‌های آنها کمتر از 180 سانتی‌متر و فقط برای بارکشی وحمل از آنها استفاده می‌شد.
شتر مهاری قدرت تحمل محیط‌های گرم وخشک و مخصوصاً صحراهای شنی را دارد و اعراب ساکن آفریقا از دیرباز این شتران را مورد استفاده قرار می‌داده‌اند وجهت رفت وآمد بین واحه‌ها و گذر از بیابان‌های شمال و جنوب آفریقا از آن استفاده می‌کردند.
هرچند که تمامی انواع شترهای مهاری جهت سواری و مسابقه مناسب هستند اما دیده شده است که برخی از انواع این شتران دارای قدرت وسرعت سیر بهتری هستند که این مسأله به خصوصیات ژنتیکی آنان باز می‌گردد. به همین جهت این شتران در مسابقات شتر سواری شرکت داده میشوند، ودر کشورهای عربی غرب آفریقا همچون تونس «مسابقات شتران مهاری» انجام می‌شود که فقط این شتران در آن شرکت می‌کنند.
2 - شتر الرکبی: شترانی زیبا خوش قوام، کوچک اندام، با دست‌ها و پاهای بلند و کشیده و به عنوان شترهای سواری و مسابقه بسیار مورد توجه هستند. اصل این شتران از شتران مهاری است. این شتران در منتهی‌الیه «عین صفرا» در الجزایر و در منتهی‌الیه شمال کشور موریتانی وجود دارند.
3 - شتر جندیول Gandiol: این شتر در موریتانی و سنگال برای حمل ونقل بارهای سنگین تربیت می‌شود و شتری است که حجمی بزرگ، وزن سنگین وعضلاتی ستبر و قوی دارد. زیرا که در اطراف رودخانه سنگال علف فراوانی برای غذای آن یافت می‌شود که نقش مهمی در پرواربندی شتران دارد. رنگ این شتر تیره است و از دست‌ها و پاهای قوی برخوردار بوده و خشن می‌باشد، حرکت این شتر آرام می‌باشد.
4 – شتر مغربی: این شتر آمیزه‌ای از شترهای سودانی، مصری و تونسی است. حجم بدن آن متوسط تا بزرگ است. این شتران در بیشتر مناطق شمال آفریقا (نظیر مصر، الجزائر، تونس و مراکش) پراکنده‌اند و جهت اهداف متعددی همچون کشاورزی، حمل ونقل مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شتران جهت پرواربندی مناسب هستند. رنگ آنها معمولاً قهوه‌ای و پشم آنها بلند است.
5 – شتر عیر Air: شتر مخصوص صحرای بزرگ است و این نوع شتر را قبایل مشهور «طوارق» پرورش می‌دهند و به آنها «شتران ادرار» می‌گویند. شبیه شترهای مهاری بوده و برای نقل وانتقال سریع از آنها استفاده می‌شود. از بین شترهای عیر، شترهای «الازود» شترهایی قوی بوده و اصولاً جهت سواری مورد استفاده قرار می‌گیرند. شترهای ادرار در کشور مالی نیز وجود دارند و جهت بارکشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شترها بلند قد، لاغر بوده و کوهانی کوچک دارند.
